Om onze missie waar te maken en een nieuw Sterke Yerke-vlot te bouwen, worden we ondersteund door sponsoren, die elk hun eigen bijdrage – groot of klein – leveren aan de totstandkoming van Sterke Yerke IV. Eén van hen is Omrin, de afvalverwerker van Fryslân en daarbuiten.
Omrin is een bijzondere organisatie waarbij de klanten, 18 Friese gemeenten en inmiddels ook 15 niet-Friese gemeenten, niet alleen klant, maar ook aandeelhouder zijn. We spreken met Els van Dongen van de afdeling communicatie, die zich binnen Omrin voornamelijk bezig houdt met zwerfafval en educatie. Dat sluit natuurlijk erg goed aan bij het doel van Sterke Yerke IV: aandacht vragen voor de plastic soep.
Even voorstellen
“We zijn een afvalbedrijf en ruimen graag afval op. Maar een van onze belangrijkste doelstellingen is het voorkomen van afval. En dat kun je alleen doen door mensen te laten zien hoe ze dat moeten doen. We proberen de bewustwording te vergroten. En daar houd ik me mee bezig.” vertelt Els. “Dat proberen we zowel bij kinderen als volwassenen. Voor kinderen verzorgen we gastlessen op school, doen we een afvalspel en hebben we een speciale website met een quiz, waar kinderen een prijsje kunnen winnen en ook informatie kunnen opzoeken. Ook organiseren we ieder jaar de Himmelwike, een zwerfafvalproject met lagere scholen uit 7 Friese gemeenten, waar dan zo’n 8000 kinderen aan meedoen. De kinderen gaan samen de straat op, met hesjes, grijpers en vuilniszakken, op zoek naar zwerfafval. In een aantal gemeenten is daar ook een prijs aan verbonden: Welke school heeft het meeste afval ingezameld? Dan heb je altijd een heel mooi moment als de wethouder de prijs mag overhandigen. Want de vraag aan de kinderen is natuurlijk: Hebben jullie nu zo ontzettend je best gedaan of is het hier een ontzettende vieze bende?”
Voor even een vuilniszak
Niet alleen bij kinderen probeert Omrin de bewustwording over afval te vergroten, maar ook bij volwassenen. Daarvoor zijn er campagnes en wordt er voorlichting gegeven over het scheiden van afval. Maar wat voor instrumenten zet Omrin nog meer in?
“We proberen de bewustwording van mensen te vergroten en dat doen we niet alleen door te laten zien hoe mensen afval kunnen voorkomen, maar ook door te laten zien wat er gebeurt met ons afval. Je kent natuurlijk de vuilniswagen die langskomt, maar wat er daarna gebeurt met het afval, dat weet bijna niemand. Daarom hebben we een virtual reality-beleving, de ‘VR Waste Experience’, laten ontwikkelen, waarmee je dit hele proces beleeft.”
Els legt uit dat je met behulp van een VR-bril voor even in het ‘leven’ van afval stapt. Met de VR-bril op waan je je een vuilniszak die de weg van container naar afvalscheiding en -verbranding aflegt. “Zo wordt je vanaf een bult afval met een grijper opgepakt en over de lopende band vervoerd. Je kunt 360 graden om je heen kijken, ook boven en onder je. Er is dus ook een moment dat ‘je’ op de lopende band zit en als je dan naar beneden kijkt dan ehm… Nou, dat ziet er dus echt heel levensecht uit. Ik heb hoogtevrees en ik vond dit best eng. Maar je krijgt een heel goed beeld van hoeveel afval we hebben, hoe groot onze fabrieken zijn en hoeveel er toch nog gescheiden kan worden. Op deze manier kunnen mensen dat echt ‘beleven’ en dat werkt wel heel goed.”
Van afvalbedrijf naar grondstoffenbedrijf
Els vertelt dat Omrin steeds meer inzet op recycling en hergebruik van afval. De 7 kringloopwinkels die Omrin heeft in heel Friesland zijn daar een goed voorbeeld van. Waar voorheen afgedankte spullen meer weggegooid werden, zie je dat ze nu een tweede leven gegund worden via de kringloopwinkels (Estafette). Dat is natuurlijk een mooie ontwikkeling, waarmee de hoeveelheid afval verkleind wordt, daarnaast wordt er steeds meer gedaan met de winning van grondstoffen uit het afval.
Els: “Hoewel het tegenstrijdig lijkt voor een afvalverwerker, zouden we eigenlijk zo min mogelijk werk (afval) willen hebben. Inmiddels zijn we zover dat we meer dan 70% van het afval dat binnenkomt hergebruiken. En bij de 30% afval die overblijft en verwerkt wordt in Harlingen, genereren we duurzame energie. Dus ook dat wordt nog zo goed mogelijk gebruikt. We maken daar elk jaar stappen in. Een aantal jaar geleden is er in Heerenveen ook een kunststoffensorteerinstallatie (KSI) gekomen, waarmee we alle verschillende soorten plastic splitsen; een boterhamzakje en een wasmiddelenfles zijn gemaakt van verschillende kunststoffen. Als je dezelfde soorten plastic bij elkaar hebt kun je het verschredderen en er korrels van maken, die weer gebruikt kunnen worden voor nieuwe producten.”
Ook daarbij zoekt Omrin de samenwerking met partners. Een goed voorbeeld daarvan is de vestiging van Morssinkhof Plastics op het terrein in Heerenveen, dat nieuwe apparaten maakt van de plastic korrels.
Els: “Er is ook net een Nederlands testcentrum voor plastic in Heerenveen gekomen, die proberen van alles uit: wat kun je er allemaal van maken en ze inventariseren alle ideeën die er zijn om plastic her te gebruiken. Zo steken we elkaar aan en wordt hergebruik steeds belangrijker. Als Omrin worden we steeds meer een grondstoffenbedrijf, waarmee nieuwe producten gemaakt worden, in plaats van een afvalbedrijf. Dat is een mooie ontwikkeling.”
Omrin en Sterke Yerke
We vinden het heel fijn dat we Omrin als grote naam aan ons hebben kunnen binden. Je vertelde eerder al dat jullie als Omrin een beperkt sponsorbudget hebben, waarom hebben jullie ervoor gekozen om Sterke Yerke te ondersteunen?
“We vinden het belangrijk om mensen bewust te maken van de hoeveelheid afval die we met zijn allen produceren en wat we daar dan mee doen. Afval is prima, als je het maar op de juiste manier aanbiedt. Maar zwerfafval en de plastic soep die daardoor ontstaat is niet oké en dat willen we voorkomen. Dat kan alleen als mensen weten dat de plastic soep en zwerfafval bestaan, wat voor effect het heeft en hoe je dit kunt voorkomen. We vinden het geweldig dat mensen daarop zelf initiatieven ontplooien. Daarnaast klinkt ‘Sterke Yerke’ natuurlijk als een klok. Het is mooi dat mensen vanuit hun passie zich hard maken voor zo’n goed doel. Daar willen we graag aan verbonden zijn, omdat we dezelfde doelen hebben.”
“Dat is ook het mooie van het werk dat ik doe”, vertelt Els, “ik kom veel verschillende mensen tegen, die vanuit hun eigen visie naar afval kijken en daar iets mee doen. Op die manier heb ik ook kennis gemaakt met Yerke-lid Guus Schweigmann, die als milieujutter op Terschelling actief is. Prachtig hoe je in mijn wereld veel mensen tegenkomt die zo’n enthousiasme uitstralen. Daar krijg je energie van, dat is hartstikke leuk!”
